Walkiria - historia zamachu na Hitlera

Każdy, kto choć trochę interesował się historią na pewno, przynajmniej raz, zadał sobie pytanie o losy świata bez kluczowych, przeważnie negatywnie odbieranych, postaci. Jednym z najpopularniejszych nazwisk w takich statystykach jest oczywiście Hitler.

okładka książki

Co zmieniłoby się w biegu historii po śmierci fűhrera? Czy byłoby lepiej, czy może gorzej, a wojna trwałaby jeszcze przez lata? To, szczerze mówiąc temat mocno wyeksploatowany przez literaturę i kino. Dotyczy to zarówno świata bez tego Austriaka, jak i samego sposobu pozbawienia go życia. Fikcyjne zamachy były już organizowane przez samotnych komandosów, samobójców i parszywe dwunastki. Ponownie jednak historia pokazała, że rzeczywistość potrafi być zaskakująco bardziej wystrzałowa i niesamowita, niż jakakolwiek komercyjna fikcja.

Po raz kolejny udowadnia to również wydawana przez Rebis seria ”Historia”, tym razem książką Iana Kershawa – „Walkiria - Historia zamachu na Hitlera.”
Autor opisuje historię zamachu, którego wielu chciało, ale bardzo niewielu miało odwagę. Wydarzenia z 20 lipca 1944 to jednak nie tylko zryw szaleńców i zdrajców, jak zostali nazwani jeszcze tego samego dnia. Podłożenie bomby w Wilczym Szańcu było efektem długotrwałych przygotowań i licznych nieudanych prób, kiedy Hitlerowi naprawdę sprzyjało szczęście. Udany zamach miał być również sygnałem do rozpoczęcia wojskowego przewrotu. O fiasku znów zadecydował niebywały, korzystny dla fűhrera zbieg okoliczności. Być może pięć minut więcej poświęcone na właściwe uzbrojenie ładunku, a właściwie dwóch ładunków zaowocowałoby sukcesem. Ale tych pięciu minut nie było.

Obsesja Hitlera – iż ktoś ciągle czatuje na jego życie – została potwierdzona w stopniu, który zaskoczył nawet jego samego. Ogłoszone po zamachu czystki wśród generałów i oficerów niemieckich ujawniły, jak głęboko sięgał spisek. Oczywiście bardzo szybko ten fakt został wykorzystany do usprawiedliwienia kiepskiej sytuacji Niemiec na froncie.
Śledztwo wykazało coś jeszcze. Uruchomienie zapalnika w Wilczym Szańcu i późniejsza eksplozja rozpoczęły dobrze, ale nie bardzo dobrze zaplanowaną operację „Walkiria”. Zamachowcy nie tylko planowali pozbawienie Niemiec przywództwa tyrana, ale również odsunięcie od władzy lub egzekucję sprzyjających mu generałów oraz blokadę jednostek wojskowych, do czasu uznania nowych rządów.
Kershaw rozpoczyna swoją książkę od wprowadzenia w tajemnice i przyczyny, dla których w ogóle doszło do próby przewrotu. Ogólnie znaną historię autor uzupełnia o mniej oficjalne porozumienia i polecenia odnoszące się do otwartych i radiowych wystąpień bezpośrednio po zamachu, diagnoz lekarskich, oraz ujawnia treści dokumentów i poleceń uruchomionych w momencie odpalenia bomby i uznania Hitlera za martwego. Opublikowane w książce dokumenty obejmują również listy pożegnalne zamachowców, które pozwolono im napisać przed wykonaniem wyroku. Przynajmniej w wypadku jednego z nich był to bardzo okrutny żart. W ramach odwetu i wyrywania zła z korzeniami cała rodzina, bliższa i dalsza, Clausa von Stauffenberga miała zostać zabita.

Oczywiście jest jeszcze film – oparty na tej właśnie książce – z kreacją Toma Cruise'a. Filmu nie widziałem, ale książkę mogę szczerze i zdecydowanie polecić.

Kamil Świątkowski

Wydawnictwo REBIS
ISBN: 978-83-7510-345-8